انواع تمکین در قانون مورد بررسی قرار گرفته است. پیش از پرداختن به موضوع تمکین و انواع آن معنای لغوی این کلمه را بررسی می‌کنیم که عبارت است از قبول کردن و فرمان کسی را پذیرفتن. در ماده 1102 قانون مدنی بیان شده است که (همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود.) همانطور که مشاهده می‌کنید در قانون مدنی به طور صریح به این واژه یعنی تمکین، اشاره نشده است اما در ماده 4 قانون حمایت از خانواده که مصوب سال 1391 است از این واژه یاد شده است به این شکل که رسیدگی به مسئله تمکین و نشوز را در صلاحیت دادگاه خانواده دانسته‌اند. توصیه می‌کنیم مقالات تمکین و نشور چیست و مشاوره طلاق را مطالعه نمایید.

 منبع : انواع تمکین | حالت های مختلف تمکین از جمله خاص و عام

1-تمکین عام| انواع تمکین

اگر بخواهیم به معنا و مفهوم کلی تمکین عام اشاره کنیم باید این نوع از تمکین را اطاعت کردن زن از شوهر در نظر بگیریم در واقع در تمکین عام زوجه یعنی زن ریاست شوهرش بر خانواده را می‌پذیرد و در این صورت زن می‌بایست وظائف خود را در حدود قانون و عرف نسبت به همسر خود انجام دهد. از این تعریف در می‌یابیم که اگر مرد درخواست‌هایی از همسر خود داشته باشد که برخلاف قانون و عرف باشند در این صورت زن تکلیفی برای اطاعت از شوهر خود نخواهد داشت. در قانون مدنی به طور صریح به مسئله تمکین اشاره نشده است اما از مواد آن می‌توان احکام قانونی در خصوص تمکین را استنباط کرد.

به عنوان مثال متن ماده 1108 قانون مدنی به این شرح است که (هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.) این ماده دلالت بر نشوز ( عدم تمکین ) دارد. هم چنین در ماده 1105 قانون مدنی بیان شده است که در (روابط بین زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است.) لازم است که اشاره کنیم به مصداق تمکین عام که در قانون از آن یاد شده است: (زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن اعطاء شده باشد.) برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نفقه فرزند کلیک کنید.

2-تمکین خاص| انواع تمکین

مسئله‌‌ای که در تمکین خاص مطرح است اطاعت کردن زوجه از زوج در مسائل زناشویی و جنسی است و زن تنها در مواردی می‌تواند نسبت به این نوع از تمکین ممانعت کند که مانع شرعی و موجهی برای عدم تمکین داشته باشد و یا اینکه این نوع از تمکین موجب زیان شود.

3-ضمانت اجرای عدم تمکین| انواع تمکین

در ماده 1108 قانون مدنی بیان شده است که اگر زن از انجام وظائف زوجیت امتناع کند استحقاق دریافت نفقه را ندارد. این نکته حائز اهمیت است که اگر زن در صورت امتناع عذر موجهی داشته باشد در این حالت هم چنان مستحق دریافت نفقه می‌ماند. ضمانت اجرای دیگر الزام زوجه به تمکین است و این الزام زمانی تحقق می‌یابد که زوجه برای عدم تمکین دلیل موجه نداشته باشد. ضمانت اجرای بعدی اجازه ازدواج دوم به مرد است و ضمانت اجرای چهارم محروم کردن زوجه از دریافت اجرت المثل است. اجرت المثل به این معنا می‌باشد که اگر شرع انجام کارهایی را بر عهده زن نگذاشته باشد و هم چنین در عرف برای انجام این کارها اجرت تعیین نشده باشد در این صورت اجرت المثل در نظر گرفته می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با اجرت المثل ایام زوجیت و مصادیق آن مقاله مربوطه را مطالعه نمایید.

برای مشاهده نمونه دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت کلیک فرمایید.

مفهوم حق حبس

در خصوص مبحث انواع تمکین باید اشاره کنیم به موقعیتی که در آن زن می‌تواند از حق حبس استفاده کند به عبارت دیگر زن این حق را دارد که بگوید تا مهریه دریافت نکند، وظائف خود را نسبت به شوهرش انجام نمی‌دهد. در این مورد اگر زنی از حق حبس استفاده کرده باشد و تمکین نکند، این امر مانع از استحقاق او برای دریافت نفقه نمی‌باشد. استفاده از حق حبس برای زنانی قابل اعمال است که باکره باشند و تمکین نکرده باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد توقیف اموال برای مهریه کلیک کنید.

برای کسب آگاهی در خصوص حق حبس زوجه و مصادیق آن کلیک فرمایید.

دلایل موجه برای عدم تمکین زوجه

همچنین در خصوص موضوع انواع تمکین لازم است اشاره کنیم که در مواردی عدم تمکین با دلایل موجه بلامانع است که در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم.

1- زن در دوره عادت ماهانه باشد یا در دوره نفاس. دوره نفاس 6-4هفته بعد از زایمان است.

2- طبق ماده 1127 قانون مدنی، مرد بیماری‌های مقاربتی داشته باشد.

3- زن از حق حبس استفاده کرده باشد و این حق حبس در صورتی قابل اعمال است که زوجه باکره باشد.

4- ثابت شود که سکونت زن در منزل شوهر ضرر و زیان مالی، شرافتی و بدنی دارد.

5- زن ثابت کند منزلی که شوهرش برای او تعیین کرده است مناسب شأن او نیست.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص انواع تمکین، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون تمکین و انواع آن پاسخ دهند .