موضوعی که در این مقاله قصد داریم در خصوص آن صحبت کنیم فسخ قرارداد می‌باشد. معنای لغوی فسخ زایل کردن است. در اصطلاح حقوقی منظور از فسخ کردن یک قرارداد، پایان دادن حقوقی به آن است که توسط یک شخص ثالث و یا یکی از طرفین قرارداد انجام می‌شود. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که فسخ اختصاص به عقودی دارد که لازم هستند. در قانون مدنی به انواع خیارها برای فسخ معامله اشاره شده است. منظور از خیار حقی است که برای طرفین برای به هم زدن یک معامله به رسمیت شناخته می‌شود.

منبع : فسخ قرارداد

حق فسخ چگونه ایجاد می‌شود ؟

دو طرف یک قرارداد می‌توانند در قرارداد حق فسخ پیش بینی نمایند. آن‌ها می‌توانند ضمن همان عقد یا خارج از آن عقد این حق را برای خودشان و یا یک شخص ثالث در نظر بگیرند به عبارت دیگر این امکان وجود دارد که اختیار فسخ معامله را در یک مدت معین برای طرفین و یا ثالث در نظر بگیرند.
در مواردی نیز این امکان وجود دارد که قانون حق فسخ را برای اشخاص در نظر بگیرد به عنوان مثال موقعیتی را تصور کنید که ضرری به طور ناخواسته از قرارداد حاصل شود در این صورت قانون این حق را به شخص متضرر می‌دهد که قرارداد را فسخ کند.

در خصوص حق فسخ قرارداد چند حالت قابل تصور است ؟

دو حالت را می‌توان برای حق فسخ در نظر گرفت. حالت اول مربوط به زمانی است که برای حق فسخ در قرارداد مدت تعیین می‌شود و حالت دوم مربوط به زمانی است که برای حق فسخ در قرارداد مدت تعیین نمی‌شود. مشخص است که در حالت اول طرفین در مدت تعیین شده باید برای اعمال حق خود اقدام کنند و زمانی که این مدت به پایان برسد دیگر چنین حقی برای طرفین وجود نخواهد داشت. اما در خصوص حالت دوم باید به این نکته اشاره کنیم: با وجود این که در قرارداد برای حق فسخ مدت نظر گرفته نمی‌شود آن چیزی که مد نظر قرار می‌گیرد مدت زمان عرفی است و این عرف در زمان و مکان متفاوت مشابه نمی‌باشد.

انواع خیارات فسخ معامله

خیار عیب

موقعیتی را تصور کنید که ایرادی در خصوص مورد معامله وجود داشته باشد در این صورت خیاری که در اینجا مطرح می‌شود خیار عیب است.

توصیه می‌کنیم مقاله خیار عیب را مطالعه نمایید.

خیار تخلف شرط | فسخ قرارداد

خیار تخلف از شرط اختصاص به موقعیتی دارد که یکی از طرفین مطابق آن‌چه که قول داده است اقدام ننماید در این صورت طرف مقابل این اختیار را دارد که از حق فسخ خود استفاده کند.

خیار غبن | فسخ قرارداد

در صورتی که یکی از طرفین توسط طرف دیگر فریب خورده باشد می‌تواند با استناد به خیار غبن قرارداد را بر هم بزند.

توصیه می‌کنیم مقاله خیار غبن را مطالعه نمایید.

خیار تدلیس | فسخ قرارداد

همچنین اگر یکی از طرفین تلاش کند تا مورد معامله را از آن چیزی که هست بهتر نشان دهد طرف مقابل با استناد به خیار تدلیس می‌تواند قرارداد را به هم بزند.

توصیه می‌کنیم مقاله تدلیس در ازدواج را مطالعه نمایید.

خیار شرط

خیار شرط اختصاص به مواردی دارد که طرفین در قرارداد شرط کرده باشند که در مدت معین حق فسخ دارند. توصیه می‌کنیم مقاله خیار شرط را مطالعه نمایید.

خیار مجلس | فسخ قرارداد

همچنین در صورتی که هیچکدام از طرفین از جلسه‌ای که قرارداد در آن منعقد شده است خارج نشده باشند در این صورت می‌توانند با استناد به خیار مجلس از حق فسخ خود استفاده کنند.

خیار شرکت

حال موقعیتی را تصور کنید که فروشنده مالی را به مشتری بفروشد و بعداً معلوم گردد که بخشی از مورد معامله متعلق به فروشنده نیست بلکه در مالکیت شخص دیگری قرار داشته است. در این شرایط اگر کسی که مالکیت آن بخش از مال فروخته شده را دارد همکاری نکند شخص خریدار می‌تواند قرارداد را فسخ کند و در صورتی که خریدار در برابر مورد معامله به فروشنده عوضی را بدهد که بخشی از آن به خودش تعلق دارد و بخشی دیگر متعلق به مالک دیگر است در این صورت فروشنده نیز این حق را دارد که قرارداد را به هم بزند و به این خیار، خیار شرکت می‌گویند.

خیار تعذر تسلیم

اگر فروشنده مورد معامله را به خریدار بفروشد و نتواند آن را به خریدار تحویل دهد در این صورت شخص مشتری این امکان را دارد که معامله را به هم بزند و به خیار تعذر تسلیم استناد کند.

خیار حیوان

در صورتی که آن چیزی که مورد معامله واقع شده است یک حیوان باشد تا ۳ روز امکان فسخ معامله برقرار است و این خیار، خیار حیوان نامیده می‌شود.

توصیه می‌کنیم مقاله خیار حیوان را مطالعه نمایید.

خیار تاخیر ثمن

موقعیتی را تصور کنید که شخص خریدار مورد معامله را خریداری کرده است و تا سه روز مبلغی بابت آن پرداخت نکرده باشد در مقابل شخص فروشنده نیز مورد معامله را به او تحویل نداده است در این صورت فروشنده می تواند از حق فسخ استفاده کند و به این خیار، خیار تاخیر گفته می‌شود.

توصیه می‌کنیم مقاله خیار تاخیر ثمن را مطالعه نمایید.

خیار رویت

خیار رویت در صورتی برای طرفین قابل استفاده است که فروشنده در خصوص مورد معامله خصوصیاتی را بیان کرده باشد که بعداً مشخص شود صحیح نبوده است در این صورت مشتری می‌تواند قرارداد را به هم بزند.

توصیه می‌کنیم مقاله خیار رویت را مطالعه نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص فسخ قرارداد، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون فسخ قرار‌داد پاسخ دهند.