اعلام ورشکستگی چگونه انجام می‌شود؟ فعالیت تجاری شرکت‌های تجاری و تاجران یک پایان تلخ به نام ورشکستگی دارد. زمانی که بدهی‌های یک تاجر یا شرکت تجاری از دارایی‌هایش بیشتر باشد، به اصطلاح می‌گوییم که ورشکسته شده است. در چنین شرایطی بهتر است تاجر ورشکسته از قوانین و حمایت‌هایی که از او می‌شود اطلاع داشته باشد زیرا این اطلاعات موجب کاهش مشکلات شخص ورشکسته خواهد شد. ورشکستگی ممکن است توسط طلبکاران تاجر یا دادستان به دادگاه اعلام شود. و یا ممکن است خود تاجر اعم از حقیقی یا حقوقی ورشکستگی را به دادگاه اظهار نماید. پرسش اینجاست که آیا از نظر قانون میان ورشکستگی اشخاص حقیقی با اشخاص حقوقی تفاوتی وجود دارد؟

اعلام ورشکستگی اشخاص حقیقی و حقوقی

اعلام ورشکستگی چگونه انجام می‌شود؟ مقصود از شخص حقیقی تاجر، انسانی است که به عنوان تاجر شناخته می‌شود و مقصود از شخص حقوقی تاجر، یک نهاد یا یک شرکت تجاری است. قانون در زمینه ورشکستگی و آثار آن میان اشخاص حقیقی و حقوقی تفکیکی قائل نشده است. تمامی احکام، آثار ورشکستگی و قواعد در مورد اعلام ورشکستگی برای همه تجار اعم از حقیقی و حقوقی به شکل یکسان اعمال می‌گردد.

باید توجه داشت که ورشکستگی مخصوص تجار می‌باشد خواه حقیقی یا حقوقی باشند. افرادی مثل اشخاص صغیر یا محجور که از نظر قانون برای انجام فعالیت تجاری اهلیت ندارند نمی‌توانند اعلام ورشکستگی نمایند. این اشخاص حتی اگر فعالیت تجاری انجام دهند باز هم قانون آن‌ها را تاجر به حساب نمی‌آورد لذا احکام ورشکستگی نیز برای آن‌ها اعمال نمی‌گردد. در شرکت‌های تجاری نیز کارمندان و نمایندگان شرکت تاجر محسوب نمی‌شوند بنابراین مشمول احکام مربوط به ورشکستگی و اعلام آن نمی‌گردند.

اعلام ورشکستگی

دادگاه صالح برای رسیدگی به یک پرونده ورشکستگی دادگاه محل اقامت تاجر یا شرکت تجاری است. اما چه اشخاصی می‌توانند جهت اعلام ورشکستگی به این دادگاه مراجعه کنند؟ قانون تجارت اشخاصی که می‌توانند این اقدام را انجام دهند معرفی می‌کند. در ماده 415 قانون تجارت آمده است: «ورشکستگی تاجر به حکم محکمه بدایت در موارد ذیل اعلام می شود:
الف) بر حسب اظهار خود تاجر
ب) به موجب تقاضای یک یا چند نفر از طلبکارها
ج) بر حسب تقاضای مدعی‌العموم »

دلایل ورشکستگی

صرف اعلام ورشکستگی کافی نیست و ورشکستگی تاجر باید در دادگاه به اثبات برسد و دلایل زیادی برای اثبات این امر وجود دارد. از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. طلبکاران تاجر رسید چک برگشتی و بلامحل یا واخواست سفته را به دادگاه عرضه کنند.
2. تاجر اموال و دارایی شرکت را با قیمت بسیار پایین بفروشد.
3. حوادث طبیعی یا غیر طبیعی نظیر زلزله یا آتش سوزی که باعث نابودی سرمایه و اموال تاجر شود.
4. بنگاه تجاری یا همان محل انجام فعالیت‌های تجاری بسته شود.
5. اجرائیه‌های متعددی علیه تاجر یا شرکت تجاری صادر گردد.
6. تاجر توانایی بازپرداخت وام دریافتی را نداشته باشد.
7. خود تاجر به ورشکستگی اقرار کند و این امر توسط گزارش حسابرس و حسابدار تاجر تایید شود.

آثار ورشکستگی

صدور حکم ورشکستگی آثار متعددی برای تاجر به همراه دارد. از جمله مهم‌ترین آثار آن ممنوعیت تاجر از انجام فعالیت تجاری است. اگر تاجری پس از صدور حکم ورشکستگی، اقدام به فعالیت تجاری کند تمامی قراردادها و معاملات او باطل می‌شود. تنها در صورتی که تاجر ورشکسته ثابت کند این معامله به سود طلبکاران سابق بوده و با تایید مدیر تصفیه این معامله باطل نمی‌گردد.

از دیگر عواقبی که به دنبال صدور حکم ورشکستگی برای تاجر ایجاد می‌شود می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. اعتبار تاجر از بین می‌رود.
2. تاجر ورشکسته دیگر اجازه‌ اداره اموال خود را ندارد و مدیر تصفیه بر این موضوع نظارت می‌کند.
3. تاجر ورشکسته نمی‌تواند در شکایات و دعاوی مطرح شده علیه خود دخالتی داشته باشد و مدیر تصفیه به این امر رسیدگی می‌کند.
4. دیون مؤجل تاجر پس از صدور حکم ورشکستگی همگی حال می‌شوند. یعنی بدهی‌هایی که زمان پرداخت آن‌ها هنگام صدور حکم ورشکستگی نرسیده نیز باید بدون در نظر گرفتن موعد سررسیدشان با فروش اموال تاجر پرداخت شوند.

سؤالات متداول

آیا ورشکستگی در میان تجار حقیقی و حقوقی متفاوت است ؟

خیر تمامی احکام، آثار ورشکستگی و قواعد در مورد اعلام ورشکستگی برای همه تجار اعم از حقیقی و حقوقی به شکل یکسان اعمال می‌گردد.

چه کسانی می‌توانند ورشکستگی تاجر را به محاکم حقوقی اعلام کنند ؟

مطابق ماده 415 قانون تجارت، با اظهار خود تاجر یا توسط اعلام طلبکاران وی و یا توسط دادستان (مدعی‌العموم) ورشکستگی به دادگاه اعلام می‌شود.

آیا نمایندگان و کارمندان شرکت تجاری مشمول احکام ورشکستگی می‌شوند ؟

خیر کارمندان و نمایندگان شرکت تاجر محسوب نمی‌شوند بنابراین مشمول احکام مربوط به ورشکستگی و اعلام آن نمی‌گردند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اعلام ورشکستگی ، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون اعلام ورشکستگی پاسخ دهند.